Jak to jest z tymi fistaszkami?

Orzechy arachidowe, czyli popularne orzeszki ziemne lub fistaszki, to produkty zaliczane do rodziny strączkowych, podobnie jak ciecierzyca, soczewica czy groch. Produkty te szczególnie obecne są w diecie osób z krajów Europy Zachodniej i krajów „anglosaskich”, do których należą m.in. Stany Zjednoczonych czy Wielka Brytania. Orzechy te są spożywane najczęściej pod postacią masła orzechowego, jako dodatek do wypieków, słodyczy lub jako słona przekąska.

Fistaszki źródłem witamin

Same fistaszki są cennym źródłem cennych składników dla organizmu. Pierwszym takim istotnym składnikiem jest białko, które stanowi element budulcowy mięśni, kości i innych tkanek organizmu. Składnikiem obecnym również w orzechach arachidowych jest tłuszcz, pełniący rolę budulcową i energetyczną oraz niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe, istotne w diecie kobiet w ciąży, karmiących ze względu na obniżenie m.in poziomu niekorzystnego dla organizmu cholesterolu frakcji LDL oraz budowanie struktur układu nerwowego u płodu i małych dzieci. Ponadto, orzeszki zawierają: witaminę E, kwas foliowy, składniki mineralne (potas, magnez, cynk) i błonnik pokarmowy.

Orzechy arachidowe a alergia

W ostatnich latach dyskusje wywoływało spożywanie orzechów arachidowych przez kobiety w ciąży, głównie ze względu na zwiększone ryzyko wystąpienia alergii u potomstwa. Jednak badanie opublikowane w 2012 roku w Journal of Allergy and Clinical Immunology pokazało, że spożywanie fistaszków i innych orzechów podczas ciąży może zmniejszać ryzyko wystąpienia alergii u dzieci. Również spożywanie orzechów ziemnych przez kobiety w okresie laktacji nie jest związane ze zwiększonym występowaniem alergii u dziecka. Należy jednak pamiętać, by orzechy te były bez dodatku soli i nieprażone.

W przypadku jednak kiedy mama karmiąca zaobserwuje niepokojące objawy u dziecka alergii pokarmowej i zostanie alergia potwierdzona przez lekarza, należy w tym momencie odstawić orzechy arachidowe i produkty je zawierające.

W przypadku wystąpienia alergii na te orzeszki u dziecka również należy je wyeliminować z  jego diety.

Polskie rekomendacje

Według rekomendacji Europejskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci (ESPGHAN) z 2017 roku oraz Stanowiska Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci z 2021 roku w grupach ryzyka wystąpienia alergii na orzeszki ziemne (w tym u niemowląt z ciężkim wypryskiem i/lub alergią na jajo) należy zalecać wczesne (4.-11. m.ż.) wprowadzanie orzeszków ziemnych po konsultacji specjalistycznej

Stanowisko podkreśla też, że mogą być one wprowadzone pod postacią masła orzechowego (lub mąki z orzechów arachidowych) z pokarmem, wodą lub mlekiem modyfikowanym (ok. 1-2 łyżeczki do herbaty, 1-3 razy/tydz.). Podobne podejście zaprezentowali w badaniu Chen i wsp., którym to podkreślali, że wczesne podawanie orzeszków ziemnych może zapobiec alergii.

Czy konieczne jest podawanie orzeszków ziemnych dziecku?

W Polsce nie ma kultury spożywania orzeszków ziemnych i produktów z ich wytworzonych w takiej ilości jak w innych krajach europejskich czy Stanach Zjednoczonych. Należy pamiętać, że źródłem niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych, składników mineralnych i witamin są nie tylko fistaszki. Tłuszcze te posiadają również inne orzechy np. włoskie, laskowe, brazylijskie czy nerkowca. Można nimi urozmaicić codzienną dietę dziecka, przyszłej lub karmiącej mamy pod warunkiem, że nie występuje reakcja alergiczna.

O rozszerzaniu diety niemowląt karmionych sztucznie przeczytasz tu, a dzieci karmionych naturalnie tu.

Monika Maćków – dietetyczka i psychodietetyczka, absolwentka Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego na kierunku dietetyka. Asystent w Katedrze Żywienia Człowieka Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu, członkini m.in. Polskiego Towarzystwa Alergologicznego, European Academy of Pediatrics i European Academy of Allergy and Clinical Immunology. Dietetyk kliniczny w Health Inn Med we Wrocławiu.

Piśmiennictwo:

1. Abrams E.M, Sicherer .H.: Maternal peanut consumption and risk of peanut allergy in childhood, CMAJ 2018 July 9;190:E814-5. doi: 10.1503/cmaj.180563.
2. Azad M.B.,  Dharma C., Simons E.,etc: .Reduced peanut sensitization with maternal peanut consumption and early peanut introduction while breastfeeding, Journal of Developmental Origins of Health and Disease doi: 10.1017/S2040174420001129
3. Buba P.: Wczesne wprowadzanie orzeszków ziemnych do diety dziecka a ryzyko alergii – wyniki badania LEAP, Standardy Medyczne/Pediatria, 2015 T. 12 374-376.
4. Chen, M.,Welch, M.,Laubach S.: Preventing Peanut Allergy, PEDIATRIC ALLERGY, IMMUNOLOGY, AND PULMONOLOGY, 2018,31 (1), DOI: 10.1089/ped.2017.0826.
5. Fewtrell M., Bronsky J., Campoy C, etc.: Complementary Feeding: A Position Paper by the European Society for Paediatric Gastroenterology, Hepatology, and Nutrition (ESPGHAN) Committee on Nutrition, JPGN 2017;64: 119–132.
6. Maslova E., Granstrom C., Hansen ., etc.: Peanut and tree nut consumption during pregnancy and allergic disease in children—should mothers decrease their intake? Longitudinal evidence from the Danish National Birth Cohort, J ALLERGY CLIN IMMUNOL, 2012, VOLUME 130, NUMBER 3.
7. Sikora E., Liszka P.: SKŁADNIKI ODŻYWCZE I NIEODŻYWCZE W SUROWYCH I PRZETWORZONYCH ORZESZKACH ZIEMNYCH (Arachis hipogea), BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. – XLIV, 2011, 4, str. 1047–1053.
8. Szajewska H., Socha P., Horvath A.i wsp.: Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci, Standardy Medyczne/Pediatria 2021 T. 18 DOI:10.17444/SMP2021.18.02.
9. Wroniak M.,, Parzychowska J., Rękas A.: CHARAKTERYSTYKA I PORÓWNANIE WARTOŚCI ŻYWIENIOWEJ ORZECHÓW I OTRZYMYWANYCH Z NICH OLEJÓW, Postępy Nauki i Technologii Przemysłu Rolno-Spożywczego 2016 t. 71 nr 3, 44-58.

Obrazek wyróżniający: zdjęcie z archiwum Fundacji Mlekiem Mamy.