Jakie mleko po pierwszym roku życia?

W tym artykule znajdziecie informacje, jakie mleko można podać dziecku w okresie niemowlęcym. Jak się okazuje, rodzice również mają wątpliwości co do rodzaju mleka w diecie dziecka po ukończeniu pierwszego roku życia.

Czy mleko modyfikowane jest niezbędne?

Po roku nie ma już obowiązku podawania substytutu mleka kobiecego. Nie jest on niezbędny. Jeżeli jednak zdecydujesz się kontynuację żywienia formułą, to nie wprowadzaj mleka krowiego w dużej ilości. Mleko powinno w tym okresie stanowić około 30% dziennego zapotrzebowania energetycznego.

Jeśli dziecko je w tym okresie mało pokarmów stałych i nie ma prawidłowo zbilansowanej diety, wówczas mieszanka mleczna nadal będzie stanowiła podstawę wyżywienia. W takim przypadku nie można dziecku od razu wyłączyć jej z diety.

Który preparat i jak długo?

Po roku można kontynuować karmienie dziecka mlekiem następnym (oznaczonym cyfrą 2) lub też wprowadzić mleko krowie. Przy czym warto pamiętać, że w przypadku dziecka, które spożywa mało produktów stałych, odstawienie dziecka od mleka modyfikowanego powinno nastąpić stopniowo, poprzez zamianę porcji mleka na posiłek stały. Czasami, dla niektórych dzieci, mleko modyfikowane stanowi podstawę żywieniową dłużej niż rok.

Należy tu podkreślić, że preparaty typu “junior” (oznaczone cyfrą 3 i wyżej),  producenci zalecają dla dzieci w wieku 1-3 roku życia, jednak zgodnie ze stanowiskiem Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) z 2013 roku, “nie są one niezbędne do prawidłowego żywienia w tej grupie wiekowej i nie mają przewagi nad innymi produktami w normalnej diecie spełniającej podstawowe wymagania żywieniowe małych dzieci (jak np. produkty zastępujące mleko kobiece, preparaty mleka krowiego).“

Mleko po pierwszych urodzinach

Jeśli więc chcesz przestać karmić dziecko formułą, masz teraz taką możliwość. W takiej sytuacji należy podawać dziecku do picia pełnotłuste mleko krowie (3,2% tłuszczu) w ilości 500 mililitrów na dobę (według zaleceń PTGHiŻD). Jeżeli twoje dziecko domaga się znacznie większych ilości mleka niż zalecane pół litra, wówczas bezpieczniej jest podawać nadal mieszankę. Dlaczego?  Patrz akapit: “Za dużo to też niedobrze. “

Jak wprowadzić inny rodzaj mleka?

Dla niektórych dzieci mleko modyfikowane stanowi podstawę żywieniową dłużej niż w pierwszym roku życia. Podczas wprowadzania innego rodzaju mleka zamiast modyfikowanego, postępuje się zazwyczaj na identycznych zasadach jak przy wprowadzaniu pokarmów stałych. Można zamieniać porcję mleka na potrawę rodzinną.

Jeśli przejście jest z mieszanki mlecznej na mleko krowie, to nie ma potrzeby stopniowego wdrażania. Zasada wprowadzania mleka krowiego do diety jest identyczna jak w przypadku innych pokarmów.

Za dużo to też niedobrze

Powszechnie znany slogan “pij mleko będziesz wielki” ma w sobie wiele słuszności. Mleko krowie zawiera wiele cennych składników, jednak jak dowodzą badania, nadmiar mleka może wpływać negatywnie na stan zdrowia. W 2016 roku, zespół naukowców z Austrii opublikował wyniki badań, w których okazuje się, że zbyt duża podaż mleka krowiego w diecie małego dziecka może wpływać na rozwój niedokrwistości z powodu niedoboru żelaza. Mleko krowie jest ubogie w ten składnik. Duże spożycie mleka ogranicza spożycie innych produktów, bogatszych w żelazo.

Mleko typu junior (3,8%)

Mowa tu o mleku krowim o zwiększonej zawartości tłuszczu do 3,8%, reklamowanego jako mleko dla dzieci. Jak się okazuje, jest to po prostu chwyt marketingowy. Prawdą jest, że nie ma wskazań do ograniczania dzieciom tłuszczu oraz cholesterolu. Jednakże nie ma również przesłanek, aby stosowanie preparatów o zwiększonej zawartości tłuszczów było konieczne.

Mleko kozie i owcze

Nie ma jednoznacznego stanowiska ekspertów, czy dzieci powinny spożywać mleka innych ssaków. Podobnie jak mleko krowie, także mleka innych zwierząt nie nadają się do spożycia dla dzieci poniżej roku, jako główny napój.

Eksperci twierdzą, że nie powinno się podawać dzieciom z alergią na białka mleka krowiego (bmk), mlek innych ssaków, jako substytutu mleka krowiego, ze względu na możliwość reakcji krzyżowej. Mleko kozie wykazuje największe prawdopodobieństwo tej reakcji w przypadku alergii na bmk.

Po roku można podawać inne rodzaje mleka niż kobiece lub modyfikowane, ale w niedużych ilościach.

Zgodnie z zaleceniami Światowej Organizacji Alergii, nie należy podawać dzieciom mleka wielbłądziego, aż do ukończenia 2 roku życia. Niektórzy eksperci zalecają, aby nie wprowadzać mleka żadnego ssaka, za wyjątkiem mleka krowiego, dzieciom aż do 2 urodzin.

Tzw. mleka roślinne

Do napojów roślinnych, zwanych potocznie mlekami zaliczamy: sojowe, migdałowe, owsiane, jaglane, orkiszowe, gryczane, ryżowe i kokosowe. Mleka roślinne są napojem przyrządzonym z nasion danej rośliny poprzez moczenie jej, a następnie zmiksowane z wodą.

Nie są one niezbędne w diecie dziecka, jednak po roku można podać od czasu do czasu porcje takiego mleka lub potrawę przygotowaną właśnie na nim.

Odradza się podawanie mleka ryżowego, ze względu na to, że ryż jest bardzo popularny w diecie (kleik ryżowy, czy sam ryż). Istnieją wyniki badań, które mówią, że ryż zawiera dość duże ilości arsenu, pierwiastka, który kumuluje się w organizmie, a jego nadmiar może skutkować rozwojem choroby nowotworowej.

Milena Żebrowska – specjalistka w zakresie żywności i żywienia człowieka.

Źródła:

1. Rozporządzenie Delegowane Komisji (UE) 2016/127 z dnia 25 września 2015 r. Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej 2.2.2016
2. “Arsenic in Rice: A Cause for Concern”, www.espghan.org
3. Grant C, Rotherham B, Sharpe S, Scragg R, Thompson J, Andrews J, Wall C, Murphy J, Lowry D Randomized, double-blind comparison of growth in infants receiving goat milk formula versus cow  milk infant formula. J Paediatr Child Health 2005;41:564-568
4. Zhou SJ, Sullivan T, Gibson RA, Lőnnerdal B, Prosser CG, Lowry DJ, Makrides M. Nutritional adequacy of goat milk infant formulas for term infants: a double-blind randomized controlled trial. Br J Nutr 2014;111:1641-1651
5. Han Y, Chang E-Y, Kim J, Ahn K, Kim H-Y, Hwang E-M. Association of infant feeding practices in the general population with infant growth and stool characteristics. Nutr Res Pract 2011;5:308-312
6. Tannock GW, Lawley B, Munro K, Gowri Pathmanathan S, Zhou SJ, Makrides M, Gibson RA, Sullivan T, Prosser CG, Lowry D, Hodgkinson AJ. Comparison of the compositions of the stool microbiotas of infants fed goat milk formula, cow milk-based formula, or breast milk. Appl Environ Microbiol 2013;79:3040-3048
7. Xu M, Wang Y, Dai Z, Zhang Y, Li Y, Wang J. Comparison of growth and nutritional status in infants receiving goat milk-based formula and cow milk-based formula: a randomized, double-blind
   study. Food Nutr Res 2015;59:28613
8. Magdalena B. Pawłowicz, Beata Cudowska, Dariusz M. Lebensztejn; Preparaty mleka modyfikowanego i mlekozastępcze w żywieniu dzieci; Pediatria, 2015, T.12, str. 551-558
9. “Health effects of cow’s milk consumption in infants up to 3 years of age: a systematic review and meta-analysis“, www.ncbi.nlm.nih.gov
10. “Milk and dairy products: good or bad for human health? An assessment of the totality of scientific evidence“,  www.ncbi.nlm.nih.gov
11. Hozyasz Kamil K. Alternatives to cow’s milk products in infant nutrition: Goat’s milk-based formulas. Journal of Education, Health and Sport. 2017;7(4):68-76. eISSN 2391-8306. DOI www.dx.doi.org  www.ojs.ukw.edu.pl
12. “Drinks and cups for babies and toddlers. Solid foods and milk for your baby”, www.nhs.uk
13. “Fałszywe opinie i przesądy o żywieniu małych dzieci”, www.pediatria.mp.pl
14. “Czy w żywieniu małych dzieci należy stosować mleko o zwiększonej zawartości tłuszczu (np. 3,8%)?”, www.pediatria.mp.pl
15. Szajewska H, Socha P, Horvath A i wsp. Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Zalecenia Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci. Standardy Medyczne Pediatria 2014;11:321-338. www.kobiety.med.pl
16. “Jakie mleko wybrać dla dziecka? Porównanie wartości odżywczej mleka zwierzęcego i roślinnego”, www.szpinakrobibleee.pl
17. “Mleko w diecie dziecka, kiedy należy je wprowadzić?”, www.dietetykapediatryczna.pl
18. Agostini C, Axelsson I, Goulet O i wsp. Soy protein infant formulae and follow-on formulae: a commentary by the ESPGHAN Committee on Nutrition. J Pediatr Gastroenterol Nutr 2006;42:352-361.
19. Giovannini M, Auria E, Caar elli C i wsp. Nutritional management and follow up of infants and children with food allergy: Italian Society of Pediatric Nutrition/Italian Society of Pediatric Allergy and Immunology Task Force Position Statement. Ital J Pediatr 2014:40:1-9.
20. Diamanti A, Pedicelli S, D’Argenio P i wsp. Iatrogenic kwashiorkor in three infants on a diet of rice beverages. Pediatr Allergy Immunol 2011;22:878-879.
21. Fiocchi A, Brozek J, Schünemann H i wsp. World Allergy Organization (WAO) Diagnosis and rationale for action against cow’s milk allergy (DRACMA) guidelines. Pediatr Allergy Immunol 2010;21:1-125.
22. Obrazek wyróżniający – zdjęcie z Pixabay.com