Medyczne wskazania do karmienia sztucznego

Zgodnie z aktualną wiedzą karmienie piersią jest jedynym optymalnym i wzorcowym sposobem żywienia niemowląt. Jednakże karmienie mlekiem mamy nie zawsze jest możliwe. Istnieją medyczne wskazania do karmienia sztucznego. Niektóre z nich w ogóle wykluczają karmienie naturalne, inne – tylko czasowo. Poznajcie zatem medyczne wskazania do karmienia substytutami mleka kobiecego.

Medyczne wskazania do karmienia sztucznego (stałe)

Istnieją stałe, uzasadnione medyczne wskazania do karmienia sztucznego dzieci. Przeciwwskazania do karmienia piersią mogą być zarówno po stronie dziecka, jak i matki.

Galaktozemia klasyczna u dziecka

Noworodkowi, który jest chory na galaktozemię klasyczną nie można podać mleka matki. Do żywienia dziecka wskazany jest preparat bezlaktozowy.

Zakażenie wirusami: HTLV-1, HTLV-2, HIV-1, HIV-2

Matka, która jest zakażona ludzkim retrowirusem T-limfocytotropowym (HTLV-1, HTLV-2) lub wirusem HIV nie może karmić dziecka. Zakaz karmienia przy zakażeniu wirusem HIV-2 dotyczy mieszkanek krajów uprzemysłowionych,  w tym Polski.

Nieodwracalny, rzeczywisty niedobór pokarmu

W przypadku niedoboru pokarmu karmienie preparatami żywienia niemowląt jest konieczne. Czasami matki karmią mieszanie, podając dziecku każdą wyprodukowaną ilość własnego mleka.

Odmowa karmienia dziecka

Niektóre matki z różnych powodów odmawiają karmienia dziecka piersią lub odciągniętym pokarmem. Od momentu urodzenia dziecka kobiety decydują się na wyciszenie laktacji, a dziecko jest karmione sztucznie.

Brak matki

Niemowlęta, które nie mogą być karmione przez biologiczne matki z zasady są karmione substytutami mleka kobiecego. Dotyczy to takich przypadków jak: osierocenie, porzucenie dziecka, adopcja niemowlaka, niemowlę pozostające pod opieką mężczyzny, pobyt matki w więzieniu, w szpitalu psychiatrycznym, itd.

Czasowe, medyczne wskazania do karmienia sztucznego

Karmienie piersią lub mlekiem matki może być niemożliwe tylko przez określony czas. Niezbędne jest wówczas karmienie dziecka zmagazynowanym wcześniej – własnym lub sztucznym pokarmem.

Problemy matki

• Zalicza się tu choroby takie jak np.: inwazyjna postać zakażenia (bakteriemia, sepsa, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, septyczne zapalenie kości, stawów), bruceloza, kiła, rzeżączka, zmiany chorobowe na brodawce piersiowej w przebiegu zakażenia HSV-1, VZV, gruźlicy, liszajca zakaźnego, nieleczona gruźlica, ospa wietrzna/półpasiec, odra. Powrót do karmienia naturalnego w tych przypadkach jest możliwy dość szybko od chwili rozpoczęcia leczenia lub dopiero po zakończeniu leczenia – w zależności od rodzaju choroby i sytuacji klinicznej matki.
• Opóźniona laktogeneza II (powyżej 3 – 5 doby) np. przy niecałkowitym wydobyciu łożyska wskazana jest stymulacja laktacji i dokarmianie sztuczne noworodka może okazać się niezbędne.
• Stosowanie leków o ryzyku laktacyjnym kategorii L5 (wg prof Hale) wyklucza karmienie naturalne na czas leczenia lub działania leku (niektóre leki psychotropowe, radiofarmaceutyki).
• Rozdzielenie matki i dziecka w niektórych sytuacjach przyczynia się do tego, że niemowlęta trzeba karmić substytutami mleka kobiecego. Dzieje się tak zazwyczaj w nagłych, niespodziewanych okolicznościach, na które matka nie była przygotowana i nie zgromadziła wcześniej własnego pokarmu dla dziecka.
• Ciężki stan kliniczny matki uniemożliwiający odciąganie pokarmu.
• Narkomania i choroba alkoholowa wykluczają karmienie naturalne. Jest ono jednak możliwe w okresie abstynencji.

Problemy dziecka

• Niestabilny stan kliniczny dziecka uniemożliwia karmienie bezpośrednio z piersi, ale możliwe jest karmienie odciągniętym mlekiem. Jeżeli matka nie ma wystarczającej ilości pokarmu – podanie jego substytutu jest konieczne. W między czasie można pracować nad stymulacją laktacji.
• Hiperbilirubinemia u dziecka w przebiegu żółtaczki pokarmu kobiecego znacznie przewyższająca normę (20-25 mg/dL) może być przesłanką do podania hydrolizatu białkowego.

Karmienie w sposób alternatywny?

Jeżeli istnieje konieczność czasowego karmienia sztucznego, a matka planuje powrót do karmienia piersią – zamiast butelki może spróbować karmić dziecko w sposób alternatywny. O metodach alternatywnego karmienia możecie przeczytać w tym artykule.

Matki często bronią się przed podaniem dziecku butelki. Jednakże jak pokazują doświadczenia specjalistów, przyczynę problemów ze ssaniem piersi stanowią pierwotne zaburzenia ssania, a nie sposób karmienia. Wtórne zaburzenia funkcji ssania może spowodować nieumiejętne stosowanie praktycznie każdej z alternatywnych metod karmienia. Dlatego chcąc wrócić do karmienia bezpośrednio z piersi, warto inny sposób podawania mleka ustalić ze specjalistą.

Dzieciom nie karmionym piersią preparaty do żywienia podawane są zazwyczaj wyłącznie butelką.

Źródła:

1. “Komunikat w zakresie karmienia piersią jako wzorcowego sposobu żywienia niemowląt oraz preparatów zastępujących mleko kobiece (sztucznych mieszanek)”, www2.mz.gov.pl
2. “Przeciwwskazania i kontrowersje”, www.kobiety.med.pl/cnol
3. “Uzasadnione medyczne wskazania do stosowania substytutów mleka kobiecego”, Urszula Bernatowicz – Łojko, www.bankmleka.pl
4. “W jakich sytuacjach należy w pierwszym półroczu życia dziecka karmionego piersią wprowadzić mleko modyfikowane?”, www.mp.pl
5. Obrazek wyróżniający: zdjęcie z zasobów Pixabay.com.