Rozszerzenie diety wcześniakom
Podziel się
Jak powinno wyglądać rozszerzanie diety wcześniakom? Wprowadzać pokarmy stałe na ogólnych zasadach, czy jednak w specjalny sposób? Po co w ogóle wprowadza się niemowlętom pokarmy inne niż mleko?
Mimo ubogiej bibliografii zebrałyśmy dla Was najważniejsze informacje na temat tego od kiedy i w jaki sposób prawidłowo i bezpiecznie rozszerzać dietę wcześniaków. Przeczytacie o tym w kolejnych artykułach.
Rozszerzanie diety – podstawowe informacje
Ogólne zasady wprowadzania pokarmów uzupełniających niemowlętom karmionym piersią / mlekiem matki przeczytasz w jednym z naszych wcześniejszych artykułów, który jest wstępem do tematu rozszerzania diety niemowlętom karmionym naturalnie. Wprowadzanie pokarmów stałych dzieciom karmionym sztucznie opisuje ten tekst.
Sposób rozszerzania diety niemowlętom urodzonym przedwcześnie opiera się na tych samych zasadach, co w przypadku dzieci donoszonych.
Wprowadzając nowe pokarmy warto pamiętać o karmieniu responsywnym: Rodzice decydują o tym, co niemowlę je (co, gdzie, kiedy), ale to dziecko decyduje, czy, ile i czy w ogóle zje.
Ważne jest również stworzenie sprzyjających warunków do jedzenia. Stosując metodę BLW dobrze jest pozwolić dziecku bawić się jedzeniem, co daje niemowlakowi przestrzeń do rozwoju i ułatwia zdobywanie umiejętności jedzenia.
Cele rozszerzania diety
Każdy wie, że trzeba jeść i pić. Każdy też wie, po co się je. Jednak, czy każdy wie, dlaczego rozszerza się dietę dzieciom?
Pierwsze co przychodzi do głowy to odżywienie organizmu. Oczywiście jest to prawda, jednak na początku rozszerzania diety nadrzędnym celem jest nabycie umiejętności jedzenia. W początkowym okresie procesu niemowlęta połykają bardzo mało pokarmów innych niż mleko. Wartość odżywcza, jaką dostarczają w ten sposób do organizmu, jest niewielka. Jednak mimo to, każdy kęs, jaki trafi do ust dziecka jest ważny. Każdy posiłek to okazja do nauki żucia, połykania, a w przypadku BLW, również celowania jedzeniem do buzi czy odgryzania kęsa. Jednakże nie należy umniejszać funkcji odżywczej. Jest ona bardzo istotna i przybiera na znaczeniu w miarę rozwoju umiejętności jedzenia.
Ważnym celem jest również zbudowanie pozytywnej relacji z jedzeniem. Jeśli dziecko nie będzie gotowe do rozszerzania diety, żadnego z tych celów nie uda się zrealizować.
Rozszerzanie diety wcześniakom a ich rozwój
Wcześniactwo
Wcześniaki to dzieci urodzone między 22 a 37 tygodniem ciąży. Jest to ogromnie zróżnicowana grupa. Mogą do niej należeć zarówno dzieci w bardzo ciężkim stanie oraz takie, którym do porodu w terminie zabrakło zaledwie kilka dni, a ich stan zdrowia praktycznie nie odbiega od tego dzieci urodzonych w terminie. Dlatego trudno porównywać wcześniaka do wcześniaka. Niemożliwe jest ocenianie ich stanu zdrowia i rozwoju jednakowo. Inaczej będzie rozwijało się dziecko urodzone w 22 tygodniu, a inaczej w 37.
Wolniejszy rozwój
Start rozszerzania diety szacuje się na podstawie rozwoju dziecka, a więc niemożliwe jest podanie konkretnych zleceń. Jednakże mało które wcześniaki osiągają gotowość po ukończeniu 4. miesiąca życia. Zazwyczaj mogą przyjmować pokarmy inne niż mleko między 5 a 8 miesiącem, przy czym warunkiem jest ukończenie co najmniej 3. miesięcy (13 tygodni) wieku korygowanego oraz motoryczna zdolność do przyjmowania pokarmów stałych, w tym dobra kontrola głowy. Niemowlęta urodzone przedwcześnie są znacznie bardziej narażone na zbyt wczesne wprowadzanie żywności uzupełniającej w porównaniu z niemowlętami urodzonymi o czasie.
Dodatkowa trudność związana z wprowadzaniem nowych pokarmów polega na tym, że bardzo mało dostępnych jest publikacji (nie ma badań w tym zakresie), które dawałyby jasne instrukcje, w jaki sposób rozszerzać dietę wcześniakom.
Mimo ubogiej bibliografii zebrałyśmy dla Was najważniejsze informacje na temat tego, jak, od kiedy i w jaki sposób przeprowadzić rozszerzanie diety wcześniakom.
Co odróżnia wcześniaki od dzieci “terminowych” w kontekście rozszerzania diety?
Wcześniaki mają zwiększone zapotrzebowanie żywieniowe (niż dzieci donoszone), zwłaszcza na energię, białko, długołańcuchowe wielonienasycone kwasy tłuszczowe, żelazo, cynk, wapń i selen.
Do końca drugiego roku życia wcześniaki mogą rozwijać się inaczej niż dzieci urodzone w terminie i do tego momentu patrzy się na ich rozwój, uwzględniając wiek korygowany. Dlatego AAP zaleca, aby przy analizie przyrostów/wzrostu i rozwoju dziecka lekarze stosowali korektę ze względu na stopień wcześniactwa do co najmniej 24 miesięcy skorygowanego wieku.
Dzieci urodzone przedwcześnie są w grupie ryzyka licznych komplikacji zdrowotnych m.in.: insulinooporności, refluksu, nadciśnienia, nadwrażliwości sensorycznej, anemii. Mogą też wolniej rozwijać się fizycznie. Wcześniaki mają bowiem opóźniony rozwój motoryki dużej w porównaniu z niemowlętami urodzonymi o czasie, nawet po skorygowaniu wieku. Z tego powodu gotowość rozwojowa jest ważnym czynnikiem, który należy wziąć pod uwagę przed rozpoczęciem wprowadzania pokarmów stałych. Nie wolno karmić dziecka na siłę!
Początek rozszerzania diety może zatem ujawnić konieczność konsultacji np. z neurologopedą, dietetykiem, fizjoterapeutą, czy innym specjalistą opiekującym się dzieckiem. Gdy rodzic zauważy, że dziecko nie radzi sobie z rozszerzaniem diety, nawet mimo opóźnienia rozpoczęcia tego procesu, warto udać się do wspomnianych wcześniej specjalistów.
Milena Żebrowska – inżynier żywienia człowieka i oceny żywności.
Źródła:
- Patel P., Bhatia J.: Wprowadzanie posiłków uzupełniających u wcześniaków. Znaczenie rozszerzania diety niemowląt. The Nest, 39, 2016.
- Standardy Opieki Medycznej w Polsce. Zalecenia Polskiego Towarzystwa Neonatologicznego. Wydanie II (2017) zaktualizowane i uzupełnione
- Domellöf M., Braegger C., Campoy C.T. i wsp.; ESPGHAN Committee on Nutrition. Iron requirements of infants and toddlers. J. Pediatr. Gastroenterol. Nutr., 2014; 58 (1): 119 129.
- “Introducing solid foods to preterm infants in developed countries”, D J Palmer, M Makrides, Ann Nutr Metab. 2012;60 Suppl 2:31-8. doi: 10.1159/000335336. Epub 2012 Apr 30. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/ https://www.karger.com/
- “An evidence based guide to weaning preterm infants”, Caroline King, DOI: https://doi.org/, https://www.paediatricsandchildhealthjournal.co.uk/
- “Early Introduction of Complementary Foods in Preterm Infants, raid, Susan; Harvey, Elizabeth M.†; Bernstein, Jenny‡; Matoba, Nana, Journal of Pediatric Gastroenterology and Nutrition: June 2015 – Volume 60 – Issue 6 – p 811-818 doi: 10.1097/MPG.0000000000000695 https://journals.lww.com/ https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/
- “Complementary feeding in preterm infants”, Nicholas D Embleton, Mary Fewtrell, Open AccessPublished:May, 2017DOI: https://doi.org/, https://www.thelancet.com/
- Obrazek wyróżniający: zdjęcie z archiwum Fundacji Mlekiem Mamy.