Tajemnice oleju palmowego
Podziel się
Zastanawiacie się czasami co olej palmowy ma wspólnego z żywnością dla dzieci? Otóż producenci produkujący substytuty mleka kobiecego szukają różnych rozwiązań, aby wytwórstwo było tańsze. Jednym ze sposobów jest używanie tłuszczu palmowego jako substytutu części dodawanych do mleka tłuszczów. Jest on tani, łatwy w przechowywaniu i posiada szerokie zastosowanie, co czyni go świetnym produktem z punktu widzenia producentów. Jednak jego wpływ na zdrowie nie jest obojętny.
Rafinowany olej palmowy
Jest to najczęściej używany tłuszcz przez producentów żywności. Ma konsystencję stałą. Zawiera duże ilości kwasów tłuszczowych nasyconych (głównie kwas palmitynowy), a ze względu na fakt, że podlega częściowemu utwardzeniu w swoim składzie, posiada też kwasy tłuszczowe o konfiguracji trans, które są bardziej szkodliwe niż kwasy nasycone.
Kwas palmitynowy
Główny składnik tego oleju to wspomniany już kwas palmitynowy. Składa się z 16 atomów węgla i posiada między nimi wyłącznie pojedyncze wiązania, co czyni go kwasem nasyconym.
Z badań wynika, że kwas palmitynowy spożywany w nadmiarze może wpływać niekorzystnie na profil lipidowy krwi (wzrost poziomu LDL) oraz zaburza uczucie sytości. Znaczące ilości oleju palmowego w mieszance, mogą zmniejszać wchłaniania tłuszczy oraz wapnia. Wszystkie kwasy tłuszczowe nasycone wpływają na wzrost ryzyka wystąpienia otyłości oraz chorób sercowo – naczyniowych.
Jednakowoż, badania składu mleka matki pokazują, że kwas palmitynowy stanowi aż 25% wszystkich kwasów tłuszczowych tego mleka. Producenci, chcąc możliwie najmocniej upodobnić mleka modyfikowane do mleka kobiecego, dodają do preparatów olej palmowy jako źródło tego kwasu. Innymi źródłami tego kwasu są tłuszcze zwierzęce w tym tłuszcz mlekowy.
Jak rozpoznać olej palmowy w żywności?
Konsumenci są coraz bardziej świadomi. Czytają etykiety i wybierają zdrowsze produkty. Producenci zdają sobie sprawę z tego trendu i niekiedy ukrywają go pod nazwą tłuszcz roślinny.
Olej palmowy w preparatach do żywienia niemowląt
Olej palmowy jest często dodawany do substytutów do żywienia niemowląt. Producenci, niekiedy nawet próbują przekonywać, że jest on źródłem kwasu palmitynowego. Jednak nie jest to jedyny tłuszcz, w którym się on znajduje. Analizując składy różnych preparatów do karmienia niemowląt, można stwierdzić, że wyprodukowanie mleka modyfikowanego o odpowiednim profilu tłuszczowym jest możliwe bez użycia oleju palmowego.
Olej palmowy nierafinowany
Ma on charakterystyczną pomarańczowo-czerwoną barwę oraz półpłynną konsystencję. Proces jego oczyszczania odbywa się poprzez filtrację na zimno. Dzięki temu nie traci cennych właściwości. Kombinacja składników czerwonego oleju palmowego bierze udział w profilaktyce chorób nowotworowych. Jest źródłem beta-karotenu, witaminy A, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania narządu wzroku.
Sundram i współpracownicy piszą, że olej palmowy zawiera 15 razy więcej retinolu niż marchew i aż 300 razy więcej niż pomidory. W tłuszczu tym znajduje się też witamina młodości (witamina E), koenzym Q-10 (wykazano, że jego niski poziom wpływa niekorzystnie na choroby serca). Co więcej, pomimo dość wysokiej zawartości nasyconych kwasów tłuszczowych olej ten nie wpływa na pogorszenie wskaźników lipidowych krwi, a tym samym nie zwiększa ryzyka chorób układu krążenia. Dzięki zawartości skwalenu wpływa też pozytywnie na układ odpornościowy. Nierafinowany olej palmowy nie jest jednak idealny. Nie da się go tak wygodnie przechowywać, jak odmianę rafinowaną, ze względu na jełczenie. Nie posiada też tak szerokich właściwości technologicznych.
Olej palmowy rafinowany spożywany w nadmiarze jest bardzo niekorzystny dla zdrowia. Warto więc ograniczać jego spożycie, zarówno przez dzieci, jak i dorosłych. Odmiana tłoczone na zimno, natomiast, ma całkowicie odmienne właściwości i jest bezpieczna dla zdrowia. Warto w tym miejscu przypomnieć również artykuł o odpowiedniej podaży tłuszczy w diecie dziecka, bo niebezpieczny jest zarówno nadmiar, jak i niedobór tłuszczów.
Milena Żebrowska – specjalistka w zakresie żywności i żywienia człowieka.
Źródła:
- Sundram K., Sambanthamurthi R., Tan Y.A.: Palm fruit chemistry and nutrition. Asia Pac. J. Clin. Nutr., 2003; 12(3): 355-362
- „Szlachetne lipidy: skwalen i alkiloglicerole – dar głębi oceanów dla wzmocnienia odporności organizmu.”; Wiadomości medyczne; MARINEX (http://biomarine.pl/pdf/wiadomosci_medyczne_nr9.pdf)
- „Koenzym Q10 ratuje pacjentów z niewydolnością serca”, www.biotechnologia.pl https://biotechnologia.pl/farmacja/koenzym-q10-ratuje-pacjentow-z-niewydolnoscia-serca,14714
- „Olej palmowy – Tańsza i zdrowsza alternatywa”; Marika Kowalska, Marek Aljewicz, Ewelina Mroczek, Grażyna Cichosz; Katedra Mleczarstwa i Zarządzania Jakością Wydziału Nauki o Żywności Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie Kierownik: dr hab. Inż. B. Staniewski, prof. UWM.
- Obrazek wyróżniający: zdjęcie z archiwum Fundacji “Mlekiem Mamy”.
